Kolejne zmiany w prawie – informacja o procedowanych projektach

Ustawodawca nie próżnuje tylko intensywnie pracuje nad kolejnymi przepisami zmieniającymi obowiązujące już akty prawne. Oprócz dwóch projektów ustaw, które aktualnie proceduje Parlament w tym roku, najprawdopodobniej jeszcze przed wyborami, będziemy mieli do przyswojenia kilka nowych rozporządzeń regulujących zarówno zasady szkolenia i egzaminowania kandydatów na kierowców jak i zasady wydawania uprawnień do kierowania pojazdami. Są to zarówno dokumenty zmieniające obecnie obowiązujące przepisy prawa jak i zupełnie nowe które muszą być wydane od nowa. W szczególności dotyczy to rozporządzenia w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach, którego obecna wersja traci moc z dniem 31 grudnia 2023 r. w całości.

A więc trochę nowości legislacyjnych w telegraficznym skrócie:

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw – (druk sejmowy 3049, druk senacki 961z)

Uchwalona przez Sejm w kwietniu 2023 r. zawierała między innymi kontrowersyjną zmianę przepisów dotycząca punktów karnych, ale także zmianę dotyczącą likwidacji opłaty ewidencyjnej, i automatycznego zwrotu prawa jazdy po zatrzymaniu. W ustawie Senat zaproponował wprowadzenie poprawek w tym wykreślenie punktów wprowadzających ulgę dotyczącą punktów karnych. Ustawa została już przekazana ponownie do Sejmu, który rozpatrzy poprawki Senatu na posiedzeniu w dniu 25 maja 2023 r.

Ustawa o aplikacji mObywatel (Druk sejmowy 3050, druk senacki 943)

Ustawa oprócz pełnej regulacji działania aplikacji mObywatel wprowadza też dodatkowo klika zmian, które będą dotyczyły bezpośrednio środowiska szkoleniowo egzaminacyjnego. W ustawie powołuje się do życia cyfrowy dokument tymczasowego prawa jazdy. Czyli takie prawo jazdy, które będzie już uprawniało do kierowania pojazdami, pomimo, że nie został jego posiadaczowi wydany jeszcze plastikowy dokument. W założeniu przyjętym w procedowanych przepisach osoba ubiegająca się o prawo jazdy i posiadająca aplikację mObywatel na swoim telefonie, tuż po zdanym egzaminie państwowym, po aktualizacji aplikacji, będzie mogła bezpośrednio wrócić do domu swoim samochodem. Tymczasowe uprawnienia nadadzą się automatycznie w systemie teleinformatycznym Centralnej Ewidencji Kierowców po aktualizacji wyniku egzaminu przez egzaminatora przeprowadzającego egzamin państwowy. Odpowiednio do tych przepisów zmienią się także przepisy ustawy o kierujących pojazdami wskazując między innymi dodatkowy dokument uprawniający do kierowania pojazdami na terytorium Polski. Ustawa została już przekazana ponownie do Sejmu, który rozpatrzy poprawki Senatu na posiedzeniu w dniu 25 maja 2023 r.

Mając na względzie przepisy ww. ustaw, które to w najbliższym czasie zostaną ostatecznie uchwalone i po podpisie Prezydenta i publikacji w Dzienniku Ustaw wejdą w życie kilku pilnych zmian wymagają poniższe rozporządzenia. Oprócz zmian związanych z przepisami ww. ustaw resort Infrastruktury planuje też umieszczenie w nich kilku pilnych poprawek do obecnie obowiązujących przepisów.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury zmieniające rozporządzenie w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach (nr 324 w wykazie prac Ministerstwa Infrastruktury)

W uzasadnieniu podjęcia prac, prace nad rozporządzeniem zostały podjęte zgodnie z postulatem Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych (IWspSZ) wobec braku możliwości, na podstawie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, korzystania z profilu kierowcy zawodowego (tak naprawdę chodzi o profil kandydata na kierowcę) (pkk) w procesie egzaminowania żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, o której mowa w ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie ojczyzny (Dz. U. z 2022 r. poz. 2305, z późn. zm.). Projektodawcy proponują, że do czasu uruchomienia kompleksowego rozwiązania teleinformatycznego w centralnej ewidencji kierowców zostanie dopuszczone prowadzenia nie tylko procesu szkolenia ale również egzaminowania żołnierzy poza funkcjonalnościami PKK.

Tak daleko idące rozwiązanie w naszej ocenie nie jest konieczne, ale o tym napiszemy, jak będzie można zobaczyć proponowane rozwiązania prawne w przygotowanym projekcie rozporządzenia.

Druga część poprawek jest konieczna w związku z finalizowanymi pracami legislacyjnymi w Sejmie RP nad ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o aplikacji mObywatel (druk nr 3050) wprowadzającą tymczasowe elektroniczne prawo jazdy w zmianie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Powoduje to konieczność wprowadzenia przepisu do ww. rozporządzenia, na podstawie którego w przypadku osoby egzaminowanej w zakresie kategorii AM, A1, A2, A,B1, B, BE lub T ośrodek egzaminowania informację o pozytywnym wyniku egzaminu będzie przesyłać do centralnej ewidencji kierowców najpóźniej w dniu uzyskania wyniku egzaminu. Pozwoli to z tym dniem na korzystanie przez ww. osobę z uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie ww. kategorii prawa jazdy. W projekcie rozporządzenia zakłada się również uwzględnienie roboczych prekonsultacji ze środowiskiem reprezentującym osoby z niepełnosprawnością w zakresie słuchu, wobec zasadnej potrzeby wydłużenia odpowiednio czasu egzaminowania dla tych osób. Termin wejścia w życie rozporządzenia – po upływie 14 dni o dnia ogłoszenia, z wyjątkiem wejścia w życie przepisów dla osób z ww. niepełnosprawnością oraz przepisu dostosowanego do ustawy o aplikacji mObywatel.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury zmieniające rozporządzenie w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (nr 323 w wykazie prac Ministerstwa Infrastruktury)

Potrzeba podjęcia prac nad dodatkową nowelizacją rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. poz. 231, z późn. zm.) powstała w związku z finalizowanymi pracami legislacyjnymi w Sejmie RP nad ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o aplikacji mObywatel (druk nr 3050) wprowadzającą tymczasowe elektroniczne prawo jazdy oraz określającą sprawę wydania komunikatu, o którym mowa w art. 76 tej ustawy, o terminie wdrożenia związanego z tym rozwiązania technicznego.

Powoduje to konieczność zmiany przepisów ww. rozporządzenia dotyczącego daty określającej wydanie prawa jazdy, wobec tego, że dla osób, które osiągnęły wymagany wiek i uzyskały pozytywny wynik egzaminu państwowego w zakresie kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T – datą uzyskania uprawnienia do kierowania pojazdami dla prawa jazdy w ww. przypadku będzie dzień uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu państwowego (a nie jak dotychczas data wytworzenia tego dokumentu). Jednocześnie dla użytkownika aplikacji mObywatel w systemie teleinformatycznym centralnej ewidencji kierowców będzie udostępniane tymczasowe elektroniczne prawo jazdy ważne
przez 30 dni.

Dodatkowo konieczność zmiany przepisów rozporządzenia podyktowana jest przepisami ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3049) która uchyla obowiązek uiszczania opłaty ewidencyjnej w kwestiach związanych z wydawaniem i zatrzymywaniem praw jazdy oraz określa kwestię automatyzacji zwrotu zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem automatycznie. Powyższe zmiany w tej ustawie powodują również konieczność dostosowania odpowiednio przepisów ww. rozporządzenia tak aby ich wejście w życie było skorelowane a obywatel jak najszybciej mógł skorzystać z automatycznego zwrotu prawa jazdy. Odciąży to także urzędników z wydziałów komunikacji.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, instruktorów i wykładowców (321)

Potrzeba podjęcia prac nad nowelizacją rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 4 marca 2016 r. w sprawie szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, instruktorów i wykładowców (Dz. U. z 2018 r. poz. 1885) związana jest z postulatem, który wpłynął do MI z Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych (IWspSZ) wobec braku możliwości, na podstawie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, generowania profilu kandydata na kierowcę w procesie szkolenia i egzaminowania żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Ta nowa forma pełnienia czynnej służby wojskowej – dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej (dzsw) została wprowadzona ustawą z dnia 11 marca 2022 r. o obronie ojczyzny (Dz. U. z 2022 r. poz. 2305, z późn. zm.). Powoduje to, że jednostki wojskowe w procesie szkolenia żołnierzy dzsw nie mają możliwości pobierania profilu kandydata na kierowcę (pkk), a następnie udostępnienia jego ośrodkowi egzaminowania (WORD) po ukończonym szkoleniu żołnierza dzsw. W tej sytuacji, do czasu uruchomienia kompleksowego rozwiązania teleinformatycznego w centralnej ewidencji kierowców, niezbędne jest umożliwienie szkolenia i egzaminowania żołnierzy dzsw poza funkcjonalnościami pkk. Żołnierz dzsw nie będzie obowiązany informować jednostki wojskowej o pkk a jednostka wojskowa szkoląca żołnierzy dzsw, nie pobierając pkk, będzie mogła przeprowadzić ich szkolenie prowadząc książkę ewidencji osób szkolonych, kartę przeprowadzonych zajęć i wystawiać zaświadczenie o ukończonym szkoleniu. W związku z tym w projekcie rozporządzenia dla tego celu zaplanowano przywrócenie zaświadczenia o ukończeniu szkolenia, które będzie dedykowane tylko dla żołnierzy dzsw. Według informacji IWspSZ w bieżącym roku planowane jest powołanie do dzsw ok. 30 tys. osób

Kolejne planowane rozporządzenie to:

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie znaków i sygnałów drogowych
oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. ( nr 316 w wykazie prac Ministerstwa Infrastruktury)

Projektowane rozporządzenie jest konsekwencją, wprowadzonej ustawą z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1768), zmiany delegacji ustawowej w art. 7 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którą minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych i Ministrem Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia między innymi wzory, znaczenia i zakres obowiązywania znaków i sygnałów drogowych w ruchu drogowym, oraz wzory lub rodzaje i zakres stosowania urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. Projektowane przepisy będą określać: wzory, znaczenie i zakres obowiązywania znaków i sygnałów drogowych w ruchu drogowym, wzory lub rodzaje i zakres stosowania urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. Projektowana regulacja będzie regulowała wzory: znaków ostrzegawczych, znaków zakazu, znaków nakazu, znaków informacyjnych, znaków kierunku i miejscowości, znaków uzupełniających, dodatkowych znaków przed przejazdami kolejowymi, dodatkowych znaków dla kierujących tramwajami, dodatkowych znaków dla szlaków rowerowych, dodatkowych znaków dla kierujących pojazdami wojskowymi, znaków drogowych poziomych, sygnałów świetlnych dla kierujących i pieszych, sygnałów świetlnych dla kierujących pojazdami wykonującymi odpłatny przewóz osób na regularnych liniach, sygnałów dawanych przez uprawnione osoby, sygnałów dźwiękowych lub wibracyjnych wysyłanych przez urządzenia umieszczone na drodze, urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz zakres ich stosowania. Wydanie nowego rozporządzenia umożliwi odzwierciedlenie w przepisach najnowszej wiedzy i doświadczeń praktycznych w obszarze znaków drogowych, sygnałów drogowych, a poprzez bezpośredni wpływ na ruch drogowy przyczyni się do poprawy jego bezpieczeństwa.

I na końcu

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz dokumentów stosowanych w tych sprawach. (nr 308 w wykazie prac Ministerstwa Infrastruktury) Ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (Dz. U. poz. 2589) zgodnie z art. 7 ust. 2 ww. ustawy wskazała, że przepisy które zostały wydane na podstawie art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – o kierujących pojazdami zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych, wydanych na podstawie art. 66 ust 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – o kierujących pojazdami, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, tj. od dnia 1 stycznia 2023 r. W związku z powyższym istnieje potrzeba podjęcia prac legislacyjnych nad projektem nowego rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz dokumentów stosowanych w tych sprawach.